Schwerttanzkumpanei Frommern

Onder de titel "Creating a tradition" had ik het genoegen op het in juli op het eiland Korcula gehouden Symposium van de International Council for Traditional Music een referaat te houden, waarin ik een overzicht gaf hoe wij er met Dansgroep Lange Wapper in geslaagd waren een gebeurtenis tot stand te brengen die door toeschouwers én deelnemers als traditioneel ervaren wordt. Ik legde daarbij bizonder de nadruk op het belang van het gebruik van een vaste datum en zekere regels om tot een goed rezultaat te komen. Wie er bij ons van het eerste uur bij was zal zich zeker herinneren hoe wij aanvankelijk grote moeilijkheden hadden om voldoende dansers bij elkaar te krijgen. Het is eerst wanneer wij ons gingen beperken tot het optreden op Halfvasten en alle overige optredens op Vlaamse Kermissen, braderijen en dergelijke lieten vallen dat wij over voldoende dansers gingen beschikken.

Eén van de toehoorders aldaar was Manfred Stingel, de bezieler van Volkstanzgruppe Frommern. Over deze groep hadden wij het al eens eerder in 't Zweertdanserke (nummer 103) ter gelegenheid van het Zwaarddansfestival in Balingen. Zij voeren sinds 1974 die zwaarddans uit, die in 1957 door Prof.dr.Richard Wolfram als "aloude duitse" zwaarddans in een choreografische vorm werd gegoten. Na het referaat nam Manfred kontakt op en vertelde dat hij van plan was kontakt op te nemen met de zwaarddansers en dat hij ze zou aanzetten om na te denken over het vastleggen van een vaste "outing". Begin oktober e-mailde hij ons dat ze besloten hadden dit te doen op de derde zaterdag van oktober, de kermisdag van Balingen (Kirbe, Kilbe, Kirchweih). Om tien uur 's morgens dansen ze voor het Zollernschloss, een prachtig stukje oud Balingen, gelegen vlak bij de stadsmuren, om dan na het drinken van de erewijn op te stappen naar de Marktplatz, waar ze de dans voor een tweede maal uitvoeren, ditmaal om 11 uur.

Maar niet alleen hebben zij gekozen voor een vaste datum, ook hebben ze de zwaarddans als een aparte eenheid van hun groep ingericht. Zij noemen zich voortaan de "Schwerttanzkumpanei" Kumpanei is een eerder dialektisch woord en betekent iets meer dan een gewoon gezelschap. Wij zouden het misschien een gilde noemen.

Ook hebben ze besloten een "Statut" op te stellen. Wij geven het hierbij weer in een vrije vertaling:

Statuten van de Schwerttanzkumpanei Frommern

  1. Jaarlijks wordt op Hemelvaartsdag een bespreking en een oefenstonde gehouden met de bedoeling de konditie te verbeteren. Een "Gremium" bestaande uit drie man wordt voor de tijdsduur van één jaar verkozen. Dit "Gremium" wordt belast met de organisatie en de opstelling.
  2. Er wordt gezorgd, dat een goed wijntje uit Obertingen of elders van de Bodensee of het Untertand (of in geval van nood uit Baden of Mussbach) tijdig en in voldoende mate aanwezig zal zijn. In het voorkomende geval zal een Kommissie, die de wijn moet kiezen, hiermee belast worden.
  3. De zwaarddans wordt ingeoefend tijdens het eerste weekeinde van oktober. Het "gremium" is belast met het oproepen van de zwaarddansers
  4. De zwaarddans wordt ieder jaar op Kilbezaterdag uitgevoerd en dit om 10 en 11 uur in het centrum van Balingen. Eventueel kunnen andere opvoeringen op Kilbezondag toegevoegd worden. Een nieuwe zwaarddanser mag voor de eerste maal op Kilbezaterdag meedansen om 10 uur voor het Zollernschloss. De doop (met respekt voor de kledij) in de Stadtbrunnen (Stadsfontein) of ter vervanging in Dürrwangen kan daarop volgen.
  5. Strenge ega's of vriendinnen worden zo nodig door het "Gremium" tot de orde geroepen door bezoeken en overtuigenings gesprekken, zodat zij hun zwaarddanser op deze belangrijke momenten kunnen missen. Indien noodzakelijk kan als troost een fles wijn (of voor niet-wijndrinksters: bloemen) meegenomen en achtergelaten worden.
  6. Voormalige en oudere zwaarddansers staan er voor in dat de dans goed uitgevoerd wordt. Zij zijn er tevens toe gehouden de zwaarddans met giften en kollektes te ondersteunen.
  7. Wie 25 jaar als aktieve zwaarddanser heeft deelgenomen wordt vereerd met een zwaard met inscriptie.
  8. Op wens van de betroffen zwaarddanser kan de dans bij huwelijk of overlijden uitgevoerd worden.
  9. Het regerende "Gremium" is verplicht een Zwaarddanslogboek bij te houden, waarin de nieuw opgenomen zwaarddansers, alsook de belangrijke gebeurtenissen vermeld worden.

Besloten op 20.09.2000

(volgen de handtekeningen van de zwaarddansers)


Zulk reglement doet ons denken aan de "caerten", zoals ze bij ons werden opgesteld door gilden en broederschappen. Van het zwaarddansersgilde De Michielen uit Tongeren is zo'n kaart bekend, opgemaakt op 4 september 1596 als kopie van de oorspronkelijke kaart van 4 juni 1581, die verloren was geraakt. Wij zelf hebben ooit wel eens bepaalde regels vastgelegd (zie 't Zweertdanserke 35 en 36), maar nooit neergeschreven in een kaart. De meeste regels die wij momenteel respekteren (zoals een nieuwe danser die het eerste jaar enkel mag meedoen bij de eerste uitvoering) zijn als vanzelf gegroeid. Misschien een goed idee om ze toch maar eens vast te leggen. We zouden dat dan eventueel op perkament kunnen laten kalligraferen en iedereen krijgt dan een eksemplaar, dat hij ondertekent met de belofte de dans nooit elders aan te leren of door te geven...

Dat zij zoveel nadruk leggen op de herkomst van de wijn (hij moet in de eerste plaats uit Überlingen komen...) is wellicht een "Spielerei". Zoals de meesten onder ons weten is de zwaarddans van Überlingen de enige écht traditionele Duise zwaarddans. Hij heeft een geschiedenis waarvan we met zekerheid kunnen zeggen dat ze teruggaat tot minstens 1646! Blijkbaar hopen ze door het drinken van de wijn van aldaar een even stevige traditie te kunnen opbouwen.

Vooraleer af te sluiten nog even zeggen dat het gebruik van het dopen (het in de dorpsfontein werpen van een nieuweling) een gebruik was dat vrij algemeen terug te vinden is bij gilden in Zuid-Duitsland en Zwitserland. Gezien het tijdstip van het jaar waarop wij dansen is dit wellicht een minder goed idee dan dat van de kaart! (RVC)

Zwaarddansoefenstonde

Eind oktober hebben wij de zwaarddans één keer in detail doorgenomen. En met de overwegend jonge garde slaagden wij er in de dans weer een viriliteit te bezorgen, die stilaan verwaterd was tot een winterslaap. Dus niet versagen!

30 november - 20.00 uur verwachten wij dit maal: Jeroen Biesmans, Joris Brijs, Jeroen De Bie, Wim Deroo, Arvid Hanssens, Rudi Jacobs, Jan Michiels, Stefaan Praet, Pierre Timmerman, Joris Van Loon, Wim Van Loon, Koen Van Reeth en Roel Westers. Ook op Gert Biesmans rekenen wij, maar dan om mee op de trommel te slaan.

Wie echt niet aanwezig kan zijn verwittigt hetzij Marc Hanssens (op 03 455 96 91) hetzij Marc Dewachter (op 0476 95 43 06). En nog maar eens: a.u.b. niet wachten tot het allerlaatste moment om te verwittigen !

Lidgeld + kleine vergoeding

Triestig en vervelend voor diegene die voor de financiën instaat, maar enkele zwaarddansers hebben nog altijd geen inspanning gedaan om zich met hun lidgeld in orde te stellen. Daarom deze allerlaatste oproep: in 't Zweertdanserke nummer 116 - december 2000 hangen wij de namen van diegenen die niet in orde zijn aan de schandpaal hun namen worden gepubliceerd. Doe ons een lol en betaal onmiddellijk uw 1000 bef als zwaarddanser op rekening nummer 402-6169591-97 van Dansgroep Lange Wapper, of regel het met Joris Brijs of Lieve (Tuurke) Van Velthoven.

Onze dank aan hen die geen lid zijn maar wél `t Zweertdanserke ontvangen en die ons vrijwillig een bijdrage hebben gestort om de portokosten op te vangen!

 

Kalender

Redaktie

Renaat Van Craenenbroeck
Rue Pairée 76
6890 Libin-Bas
Tel: 061 - 65 63 82
- - -
Mark van Orshoven
Stierstraat 34
2018 Antwerpen
Tel: 03 - 235 29 98

de dansgroep - de zwaarddans - Renaat Van Craenenbroeck

inhoudstafel - hoofdmenu