Uit de familie
Droefheid deze keer. Droefheid om het heengaan op 4 december van Jos Van Orshoven, de vader van Markske. Vader van Orshoven stond zeer positief tegenover de Lange Wapper en leefde met de zwaarddans mee. Wij zullen hem missen op Halfvasten Markske en zijn familie wensen wij veel sterkte toe in deze moeilijke dagen.
Beter nieuws lieten Ludo en Astrid Heylen weten: hun zoon Chris zorgde op 22 november voor een troonopvolger. Proficiat! Zij maken zich trouwens op om officieel met pensioen te gaan! Profiteer daar maar lekker van! Hetzelfde wensen we trouwens aan Mon Westers, die sinds september met (vervroegd) pensioen ging!
Het regent...
uitnodigingen! Een telefoontje uit Engeland, een brief uit Oostenrijk, een projekt in Polen, mondelinge vragen links en rechte: het houdt niet op. Lange Wapper staat op het verlanglijstje van héél wat organizatoren. En dat niet alleen voor de zwaarddans... Om iedereen op de hoogte te houd, zetten we het hier allemaal even op een rijtje.
Het begint in januari 2000, wanneer wij uitgenodigd zijn in Goathland. De lokale zwaarddansgroep wil het nodige doen om het nieuwe millenium wat meer luister bij te zetten en nodigde naast Lange Wapper ook een andere engelse zwaarddansgroep uit (Sallyport). Lange Wapper aanvaardde de uitnodiging en trekt op 15 januari naar Yorkshire met een twintigtal leden. De reis gebeurt met privé wagens. Koördinator is Ludo Heylen (03 - 645 08 51).
Dan moeten we even tot mei 2000 wachten. We ontvingen een uitnodiging voor de zwaarddans om deel te nemen aan de 3de Sword Spectecular in Whitby, van 26 tot 29 mei 2000. Lange Wapper reageerde daarop pozitief, eveneens 12 andere kontinentale groepen. Deze massale belangstelling bezorgde de organizatoren heet wat kopbrekers. Aanvankelijk leek alles oplosbaar door schone beloften van andere gemeenten, die probeerden het evenement binnen te halen. Maar als puntje bij paaltje kwam hielden zij (om het in het Antwerps te zeggen) 'hunne kak' in. Gevolg is dat er momenteel een tekort op het voorziene budget is van een goeie 450.000 bef. Te dragen door de organizatoren... Er is nog een klein lichtpuntje om tot een oplossing te komen, maar het zit er dik in dat een derde (of vierde) Sword Spectacular met buitenlandse gasten uitgesteld wordt tot het jaar 2001 of 2002... Wij houden u op de hoogte.
In het najaar bereikte ons een uitnodiging vanuit Oostenrijk. De Trachtenverein Ampflwang (hoe komen ze er toe dat uit te spreken?) uit Neukirchen en der Vockla heeft één en ander te vieren en had graag Lange wapper verwelkomd. Waar dat Neukirchen ergens ligt? Wel, zo'n 50 kilovreter noord-oost van Salzburg. Maar (waar halen ze het vandaan?) toch wel precies in het weekeinde van 27 en 28 mei 2000!!! Omdat Whitby ons meer interesseerde had Marc Hanssens besloten een afwachtende houding aan te nemen. Maar nu, gezien de gewijzigde situatie heeft hij kontakt opgenomen. Wij houden u op de hoogte van de verdere evolutie.
Twee uitnodigingen op één datum! Alsof de duivel er mee gemoeid was ontving Renaat er een derde, weerom voor dezelfde periode! Dit keer vanuit Suwalki in het noord-oosten van Polen, vlak bij de Litouwse grens. De groep les Meulenaerds uit Grande Synthe (voorstad van Duinkerke, verzusterd met de Poolse stad) schrijft ons, dat de poolse groep. die twee jaar geleden bij ons in Antwerpen een heerlijke avond doorbracht, jubileert van 25 tot 28 mei 2000. Zij willen een festival op stapel zetten in het teken van grensoverschrijdende folklore. Pools Suwalki, gelegen op de grens met Litouwen heeft op folkloristisch gebied heel wat gemeen met zijn buren. Het idee is om een Litouwse groep uit te nodigen, de groep van Grande Synthe uit Frans Vlaanderen én een Vlaamse groep (twee gebieden waar er ook sprake is van grensoverschrijdende folklore). Zij zouden graag de zwaarddansers zien aantreden. Maar tezelfdertijd vraagt de franse groep, die vreest niet genoeg dansers bij elkaar te krijgen voor een reis van een tiental dagen in de maand mei, of er bij Lange Wapper dansers en muzikanten te vinden zijn, die met hen samen een programma willen instuderen om mee op reis gaan... Kwa programma zijn er inderdaad niet veel problemen: Renaat geeft reeds jaren les bij Les Meulenaerde...
Tot daar onze problemen voor het weekeinde van 27 en 28 mei 2000. Maar... Toen we met Pasen laatstleden in Traunstein waren werd ons gevraagd naar een goede groep voor het festival in Zagreb. En of de zwaarddansers misschien geïnteresseerd waren om aan het zwaarddansfestival in Korcula deel te nemen. Beide evenementen spelen zich af begin juli (jaarlijks). Verder vragen Tsjechische vrienden om een goede groep voor het festival van Cerveny Kostelec van 23 tot 27 augustus 2000. Uit Sheffield krijgen wij een telefoontje van een zekere Mark, leider van een lokale morrisdansgroep, die graag kontakt, eventueel uitwis~ met Lange Wapper wil tot stand brengen. Bij zulke aanvragen moet ik tot mijn diepe spijt mijn buitenlandse vrienden in de kou laten staan. Want al hebben wij de laatste tijd meerdere en goeie nieuwe dansers kunnen verwelkomen op dinsdagavond: er is nog héél véél plaats voor jonge, entoeziaste mensen. Om dergelijke uitnodigingen suksesvol te kunnen beantwoorden moeten we kunnen beschikken over een twintigtal gevormde dansers en een klein orkestje. Mogelijkheden tot (voordelig) reizen zijn er blijkbaar genoeg. Het mensenmateriaal is er niet... en dat doet mij pijn. Vooral als ik zie wat andere vlaamse groepen op buitenlandse festival durven presenteren!!! Voor Lange Wapper gold steeds het principe van de kwaliteit. Brengen we iets naar voren: dan is het goed én verantwoord. Het bewijs? De prijzen die wij wonnen op de bekende festivals van Llangollen en van Stráznice. Dragen wij niet de titel van laureaat 1988 van dit laatste festival? Laat ons samen de handen uit de mouwen steken en ervoor zagen dat Vlaanderen op buitenlandse festivals tenminste kwalitatief goed vertegenwoordigd is. Misschien kunnen diegenen die destijds het schip verlaten hebben toen het dreigen te zinken terug hun neus laten zien? (RVC)
Wie belangstelling heeft voor één (of meerdere) van deze reismogelijkheden neemt onverwijld kontakt op met Marc Hanssens (03-466 96 91)
Flamborough
Eind oktober 1999 bracht ik met Trevor Stone een bezoek aan Richard Traves, de bezieler van het Flamborough team. Lange Wapper nam het initiatief om andermaal een traditionele engelse zwaarddansgroep uit te nodigen met Halfvasten. Na klassiekers als Grenoside, Handsworth en Goathland volgt nu dus Flamborough. Trevor trad op als bemiddelaar om hen warm te maken, maar bij ons bezoek bleek dat dit helemaal niet nodig was: wij vonden een razend entoeziaste Richard, die uitkijkt naar 2 april 2000! Niet alleen had hij steun en entoeziasme ondervonden van zijn dansers, maar het leek hem een enige kans om de dans te herwaarderen. Flamborough is namelijk een klein vissersdorp in de buurt van Hull. Vroeger berucht om zijn smokkelaars (de kust is er erg ruw en kent een heleboel grotten) is het dorp nu uitgegroeid tot een oord vol buitenverblijven. De dorpsgeest en dorpsfierheid verdwijnen er geleidelijk met het uitzwermen van de jongeren om werkgelegenheid te vinden. De Senior dorpsschool is verdwenen en met die school is ook het aanleren van de dans opgedoekt. Vroeger kende nagenoeg de hele mannelijke bevolking Flamborough de dans min of meer. De laatste jaren werd het steeds moeilijker een team bijeen n bijeen te krijgen. Zo moest met Boxing Day 1995 Richard beroep doen op zijn drie zonen, verspreid over heel Engeland. De dag zelve, voor de rondgang in het dorp, moest er daarom nog eens vlug 'geoefend' worden om te weten hoe de figuren weer waren! Het was immers weerom een jaar geleden! Richard (die tussen haakjes gezegd fier is op zijn vlaamse afstamming!)hoopt dan ook dat de trip naar Antwerpen een stimulans mag zijn voor het heropleven van de dorpstraditie. In ieder geval vond hij heel wat steun bij voormalige dansers en dorpsgenen en momenteel bereiden zij zich flink voor op de reis. Intussen kunnen we echter wel stellen, dat hun zwaarddans deze is die het meest door buitenlandse teams wordt uitgevoerd. De dansbeschrijving werd voor het eerst gepubliceerd door Cecil Sharp in zin tweede deel van The Sword Dances of Northern England (1912). In de jaren dertig werd hij vooral in Nederland, maar ook in Vlaanderen veelvuldig aangeleerd. Mevrouw Van de Ven -Ten Banaal publiceerde in 1934 een nederlandse vertaling van de beschrijving. Ook in Noord-Amerika en in andere Europese landen is de dans zeer verspreid. De reden van de algemene interesse voor de Flamborough dans gaat niet alleen terug op een belangstelling voor het zwaard- en morrisdansen in het algemeen, maar is wellicht te zoeken in het gebruikte materiaal voor de 'zwaarden'. De Flamborough dans gebruikt immers houten zwaarden! De aanschaf van het benodigde dansmateriaal is dan ook een heel stuk eenvoudiger.
De dans werd vroeger rond Kerstmis gedanst door de vissers van Flamborough in het dorp zelf en in Bridlington. In de zomer gingen ze soms dansen op het strand in Filey. Toen Sharp de dans noteerde gingen ze zelfs dansen tot in Beverley en Driffield. In de negentiende eeuw gebeurde dit in een kledij met kniebroek en rode vest, versierd met rozetten en bosjes gekleurde linten. Nu hebben zij een zeer eenvoudige visserskledij: marineblauwe trui, witte broek, zwarte schoenen en een pet, die vroeger van marineblauw geverfd zeehondenvel was. Nu gebruiken ze gewone grijze, stoffen petten.. De familie Traves bewaart als een heiligdom een mini-truitje, waarin de verplichte motieven verwerkt zijn die de breisters moeten gebruiken bij het breien vair de truien!
De houten zwaarden zijn een 94 centimeter lang, zowat vier centimeter breed en hebben een handgreep met zwaardknop en een verdikking achter de handgreep. Vroeger gebruikte de leider een metalen zwaard en het handvest diende om de ster te tonen. In 1850 werd de dans terug in ere hersteld, nadat hij in de vergeethoek was geraakt. Van dan af tot aan de tweede wereldoorlog, met een korte onderbreking tijdens de eerste, werd de traditie flink in ere gehouden. Na de oorlog in de jaren vijftig was het Elsie Cross, headmistress van de Senior School die het op zich nam om de dans aan te leren aan de jongens boven de elf jaar. En tot de jaren zeventig waren het de jongeren die de traditie in ere hielden. In de jaren zeventig dan namen enkele van deze (ouder geworden) jongeren om terug een groep te vormen, die tot op de dag van vandaag de traditie in ere houdt. Op 2 april 2000 verwachten wij hen op de Handschoenmarkt om hun wel heel specifieke dans te tonen.
Oefening!
De volgende oefenstonde is gepland voor zondag 30 januari 2000 - Aalmoezeniersstraat 86 16.00 uur. Wij hebben nog maar drie oefenstonden voor 2 april. Dus IEDEREEN aanwezig! Echt onmogelijk? Dan verwittig je Marc Dewachter (03-6459634) of Marc Hanssens (03-4559691)... Neem er even nota van, dat de data van 11 maart, die als oefenstonde vermeld is in 't Zweertdanserke nummer 101, een fout bevat: 11 maart is een zaterdag: de dag van het affisjes plakken. En deze keer zorgen de zwaarddansers daar eens zelf voor!!! In afwachting alvast een gelukkig Nieuwjaar!
Redaktie
Renaat Van Craenenbroeck
Rue Pairée 76
6890 Libin-Bas
Tel: 061 - 65 63 82
- - -
Mark van Orshoven
Stierstraat 34
2018 Antwerpen
Tel: 03 - 235 29 98