uit de familie

Een wat haastige madam reed Pierre Timmermans autootje in de prak en bezorgde onze Pierre een gebroken halswervel en stuurde hem aldus naar het ziekenhuis. Aanvankelijk goed geschrokken gaat momenteel alles een stuk beter, maar... Pierre moet zijn hoofd en nek stilhouden... En (zegt hij zelf) dat is héél, héél vervelend. Pierre zal nog wel een tijdje thuis moeten blijven vooraleer terug aan het werk te kunnen. Wie kans ziet hem te bezoeken doet hem daarmee een groot plezier. Wel even vooraf even verwittigen. In ieder geval wensen wij Pierre een spoedig herstel toe en hopen wij hem rap terug in ons midden te mogen begroeten.

Maria De Bie heeft het beter voor. Zij is van plan op zaterdag 3 juni terug in het fameuze bootje te stappen. Met André Van Dijck. En zij nodigen ons uit op het avondfeest (aanwezigheid melden). Alvast de alderbeste wensen voor een plezierige vaart!

speurtocht (31)

Onze ekskuzes voor de moeilijke lezing van de laatste speurtocht. Het inwerken op de kompjoeter zorgde voor enige moeilijkheden met de indeling in alinea's en daarenboven vielen sommige woorden weg. Hierbij proberen wij beter.
Nadat wij destijds de tekst van 1389 uitvoerig besproken hadden, keken wij uit naar de volgende tekst. Hoewel ook afkomstig uit Brugge, moeten wij wachten tot 1404 eer en weer sprake is van "met zwerden speilen". En na 1404 kennen wij in Brugge nog optredens in 1406 en 1407. Wij vroegen ons dan ook af of er tussen 1389 en 1404 niets over zwaarddans terug te vinden was en gingen de rekeningen uit die jaren er op naslaan. En tot onze vreugde vonden wij volgende tekst in 1391:

tem ghegheven bi beveilne van borghmeest(er)s den
sciplieden in hovescheden te verdrinckene grote vaste(n) 
avonde die up den reep speilden iij. s grote. 
Som(m)e .xxxvi. s

(Stadsrekening Brugge 1390/91 - fol.108 verso - nr 3)

Ook al is er geen sprake van zwaarden, toch bestaat de mogelijkheid, dat de tekst met de zwaarddans in verband kan gebracht worden. In sommige zwaarddansen wordt een reep gebruikt. Denk maar aan Bagnasco of aan onze eigen Trawantel. Maar ook werden hoepels of bogen of andere meer soepele voorwerpen als binding tussen de dansers gebruikt in plaats van het zwaard. Nu gelijkt deze tekst praktisch als twee druppels water op deze van 1389. Het is wat voorbarig om te konkluderen, dat bij de Brugse zwaarddans een hoepel werd gebruikt of dat in 1391 de zwaarden vervangen werden door hoepels, maar het zijn alleszins mogelijke veronderstellingen. Tot op heden werd de tekst steeds geïnterpreteerd als zouden de schippers op de koord gedanst hebben. Koorddansen lijkt ons echter iets voor één enkel individu en niet voor een stel schippers...
Bekijken wij de tekst nader, dan wijzen wij hier op de duidelijke vermelding dat zij 36 schellingen kregen "te verdrinckene", met andere woorden om er ene te pakken. Dus duidelijk een gratifikasie. 
Was het tijdstip van optreden in 1389 nauwkeurig bepaald : vastenavond, dan is dan nu niet het geval. "grote vaste(n)avond" betekent volgens het Middelnederlandsch Woordenboek de maandag en de dinsdag voor Aswoensdag. De schippers zouden dus opgetreden hebben ofwel op meerdere dagen ofwel herinnerde de rekeninghouder zich de juiste dag niet meer en verwees hij eenvoudig naar de periode van karnaval.
In ieder geval leert de tekst ons, dat de "sciplieden" regelmatig iets uitvoerden op vastenavond, wat de kans, dat in 1389 het vreemdelingen waren (zeelieden) die "met zwerden speilden" duidelijk verkleint.
In 1404 vinden wij de volgende tekst, weerom in Brugge:

Item doe ghegheven bi beveilne van borchm(eeste)rs den ghesellen 
die met zwerden speilden tsinte jansbrueghe up den vastenavond 
.iij. s .iiij. d grote Som(m)e xl s

(Stadsrekening Brugge 1403/04 - folio 117 recto - nr 1)

Wij gingen dan op zoek naar die Sint-Jansbrug en vonden ze op een paar honderd meter van het Brugse belfort: het is de huidige Van Eyckplaats. Wij publiceerden een kaartje met ligging in 't Zweertdanserke nummer 13.
In deze tekst is het tijdstip duidelijk vastgelegd: vastenavond.
Onze konkluzie van vorige maal blijft overeind: in Brugge trokken rond 1400 een groep lieden met vastenavond rond met een spel, waarbij zwaarden (misschien met een hoepel) gebruikt werden. Zij probeerden voor de burgemeester op te treden om daarvoor beloond te worden.

to be or not to be

Wij hadden het vorige maal over medajjes... En wij stipten aan dat ook Mark van Orshoven zijn metalen verdienste kreeg voor... 22 (jawel, gij leest goed: tweeëntwintig) jaar aktiviteit als nar. Vanwaar die 22? Wel, eventjes de keel schrapen: 11 is het narrengetal. Zo starten de Karnavalsvieringen in het Rijnland op 11 november (elfde maand) om 11 uur. En 22 is twee keer elf. Ja, zo leggen wij dat uit om ons gezicht te bewaren. De waarheid is, dat wij destijds wel lijsten bijhielden van de dansers, maar niet van de (nochtans belangrijke) nevenaktiviteiten en zo kwamen wij er met een vol jaar vertraging achter, dat Mark al tien + één jaar meewerkte aan de zwaarddans. Wij maakten er dan maar iets spesiaals van: bezorgden hem een unieke medajje voor 11 jaar (en nu voor 22 jaar) én daarenboven kreeg hij een marot of zotskolf met zijn bloedeigen afbeelding. Die marot is intussen verdwenen. Hoe leest ge verderop. Daarom wouen we voor deze 22jaar-viering terug een marot laten maken. Het werd evenwel een heel zoeken naar wie de vorige gemaakt had en toen bleek weer eens hoe ongelooflijk nuttig een kolleksie 't Zweertdanserkes is! De persoon zelf terugvinden is nog een andere zaak. De kop van Mark was namelijk uit hout gesneden en het was dus zaak een beeldsnijder te vinden. Die vonden wij uiteindelijk maar toen was het al te laat. Nu, Mark, uitgesteld is niet afgesteld! Gij krijgt uw marot opnieuw! En voor het overige, Mark, bedankt voor al die jaren van narrenkunde. Gij hebt dat altijd voortreffelijk gedaan en de avond van de 26ste maart hebt ge nog maar eens bewezen hoe meesterlijk gij uw vak beheerst. Wij hopen u nog lang te mogen begroeten!!!
Een bizonder woord van dank is hier wel op zijn plaats vooral aan Leo Van Loon, die in de jaren dat Mark niet beschikbaar was, de taak van nar op zich nam op een uiterst ongeschikt moment. Hij deed het anders, maar alleszins ook met verve. Wij bekeken zojuist een videootje van l988 en daarop zien wij Leo als een overtuigende nar aan het werk. Nogmaals, bedankt Leo. En wij vergeten ook Wim Van Loon niet, die in Tsjechië de nar speelde en een kontrakt afsloot om mits betaling van 3 repen Mars nar te zijn... Ook gij, Wim, bedankt.
En dan zijn er zeker nog andere narren en narrekes geweest. Mijn geheugen laat mij in de steek... In ieder geval ook zij hartelijk bedankt.

een marotten historie

Wat is er met de marot gebeurd?
Gedurende al mijn narre-jaren is mij dikwijls gevraagd hoe ge dat eigenlijk doet. Zo kreeg ik ook weer eens een telefoontje van een regisseur die een toneelstuk plande waar een nar in moest voorkomen. En of hij eens met zijn akteurs mocht langskomen voor uitleg. Waarom niet? Bij het zien van het narrepak en de marot wilde ze die lenen maar daar was ik niet voor te vinden. Na die ene repetitie volgde er nog een volgende bij mij thuis. Terwijl die bezig was kreeg ik een telefoontje waarvoor ik naar mijn computer moest, die op mijn computerzolder staat. Die mannen zijn dan vertrokken en mijn marot, die in mijn woonkamer stond, was verdwenen.
Die regisseur heb ik niet meer teruggezien en het toneelstuk is ook nooit gespeeld. (vanwege ziekte van de regisseur) Verschillende telefoontjes en brieven hebben niets opgeleverd.
Ik vraag mij echt af welke waarde die marot voor iemand anders kan hebben.
Den deze heeft er in elk geval veel spijt van dat ze er niet meer is.
Toen ik dan ook hoorde dat Renaat eraan dacht een nieuwe te laten maken was ik terug in de wolken.
Dat hebt ge wel gezien, die dinsdag na de zwaarddans. Toen kwam ik juist even terug uit die wolken gevallen.

Groetjes,

Nark

op komst

tekeningeske

In Quevaucamps zweten ze water en bloed om hun zwaarddans in iet of wat goeie banen te leiden (eerder lijden). Maar het schiet op. Entoeziasme is er meer dan genoeg. Zij hebben zelf een eigen tijdschriftje de wereld ingestuurd onder de naam "Le Pommeau", wat slaat op het balletje aan het einde van het zwaardheft. Het ding heeft allicht ook in het nederlands een aparte naam, maar ik ben er nog niet achter gekomen. In een tekeningetje in het nulnummer steken zij de draak met hun eigen moeilijkheden. Wij drukken het hierbij af (zonder permissie gevraagd te hebben) en wijzen erop dat de kop rechts Renaat moet verbeelden.

Redaktieadres

Renaat Van Craenenbroeck
Vleminckveld 29
2000 Antwerpen

de dansgroep - de zwaarddans - Renaat Van Craenenbroeck

inhoudstafel - hoofdmenu