Allereerst ende vooral iedereen de beste wensen: een goede gezondheid, veel geluk in de familie en in het zakelijke, veel genoegen aan de ontspanningsmomenten en dat wij elkaar dit jaar veel en in goede verstandhouding mogen ontmoeten... Maar, met een beetje betere goede wil zal dat laatste wel in orde komen ...
Het nieuwe jaar lag nog te kateren en er kwam al nieuws van het geboortefront: Marita en Fons Condes - Van Landeghem (één van onze fel entoeziaste fotografen!) kregen een lief dochtertje in huis, dat de naam Stefanie meekreeg. Profisiat voor de eersteling en de fiere ouders!!! (2 januari)
Leo Van Loon heeft er lang moeten op wachten, in zoverre, dat er al de vraag gesteld werd er of er soms boekhouders bestaan, die niet kunnen tellen. Maar 21 januari was het zover en zorgde Lieve Van der Keilen voor nummer vier om het klavertje van vier rond te maken. Een bloem van een dochter (4 kg 700) werd het en ze kreeg de naam Kristien. Joris, Greet, Wim en beide ouders gaan prat op hun jongste. Maar wat nu met die gelijke stand? Alvast profisiat en op de zwaarddans kunnen wij al die boelekes toch bewonderen zekers?
Minder prettig nieuws is dat het niet zo best gaat met Fik Van Velthoven, nu al een heel tijdje terug dansleider van Lange Wapper, deelnemer aan de zwaarddans in de (moeilijke) beginjaren, vader van Lieve (Tuurke). Na het ongeval, waarbij - nu alweer zoveel jaren terug - Koen het leven liet en Rudy er mentaal gehandikapt uitkwam, is Fik nooit meer de oude geworden. Hij trok zich van alle danserijen terug. Nu, half januari is hij echter in het ziekenhuis opgenomen ingevolge verslechtering van zijn gezondheidstoestand. Wij wensen hem spoedig beterschap en hopen hem nog eens terug onder ons te mogen begroeten!!!
De zangers en muzikanten (en de milde gevers) hebben dit jaar weer eens flink hun best gedaan. Twee ploegen: één traditionele met Piet Bombeke, Herman Suetens, Renaat en Katrien Van Craenenbroeck (Ludo Wellens ontbrak dit jaar op het appèl ) was 's zaterdags aan het werk. De andere met nogmaals Herman Suetens, dan Pierre Timmerman en Mon. Westers verkoos meer barre weersomstandigheden en was 's zondags op gang. Muzikant bij deze tweede ploeg was Frank van den Hof. Herman Suetens en Mon Westers hadden de adressen zo keurig uitgekiend, dat weinig tijd verloren werd, tenzij om ... de kou te bestrijden, zodat er een 13.600 frank werd rondgehaald. Wij kunnen dus weer een tijdje voort. Want eerlijk gezegd, door de geringe bezoekdichtheid op vrijdag steken wij daar telkens geld in. Kom vrijdags ook eens mee dansen!!!
Het staat voor 99,99 % vast, dat wij ook dit jaar geen moravische zwaarddansers naar hier kunnen krijgen. Nu schijnt het weer zo te zijn, dat de subsidies te gering zijn om minder goede (nou, ja, wat is goed?) naar het buitenland te sturen. En zo vallen de zwaarddansers van Javorina af . . .
Geen grote reis voor Lange Wapper dit jaar! Een rondvraag over de vakantiemogelijkheden van de zwaarddansers toonde duidelijk problemen aan om een geschikte, gemeenschappelijke periode te vinden. Wij gaan proberen in de plaats één of twee buitenlandse weekendtrips te organizeren. Er wordt gedacht aan Amsterdam of Rotterdam en aan Duinkerken. Maar er ligt nog niets vast ...
Wij hebben 30 november een eerste optreden gehad met ons optredensgroepje. In Holiday Inn tijdens een "Antwerpse avond". Er werden vanzelfsprekend een paar teatrale denkfouten gemaakt, maar het geheel mocht er best wezen.
Een nieuw optreden is voorzien op 23 april te Brugge, wederom bij een feestmaal. En mogelijk ook eentje in de maand juni. In Holiday Inn brachten wij zeven paar op de dansvloer. Dat kunnen er best meer zijn. Kunt ge de moed opbrengen om mee te doen? Dan verwachten wij u elke dinsdagavond vanaf 21.00 uur in het gewone lokaal om mee te oefenen
Wij hadden toch zo een schone rondvraag georganizeerd. Weet gij nog? Over het al dan niet maandelijks oefenen en ook over de vraag hoeveel wij aan ons "avondmaal" zouden willen besteden. . . Laat Stefaan Deraedt, onze zwaarddanssekretaris echter gaan verhuizen en . . . ja, ja, gij raadt het! , . . alle papieren kwijtraken! Tot overmaat van ramp is hij ook nog van de trap gevallen en heeft zijn hand verstuikt, zodat hij er 19 januari niet eens kon bij zijn om het ons in persoon te vertellen. Daarom echter niet getreurd: wij houden het ergens tussen de 4 en de 5 honderd frank en Piet Bombeke is duchtig op zoek én naar een goed menu én naar een treffelijke gelegenheid. Een kolfje naar Pietjes hand! Er wordt op het ogenblik gedacht aan de Martinushoeve in Zandvliet en aan een gelegenheid in de buurt van de Hoogmolenbrug. Denk er aan, 16 februari verwachten wij van u de mededeling met hoeveel gij aanwezig zult zijn! Vurige simpatizanten zijn eveneens welkom!!!
Wat de verkoop van onze boeken betreft, zijn het altijd dezelfden, die er bij bestellen. Kunnen die anderen ook eens niet hun best doen? Echt, wij moeten een beetje geld liquide maken . . . Help ons eens!
speurtocht (25)
Ja, wij vieren een jubileum: nummer 25. Ge moet dan wel het Speurtocht(je) in het vorig ‘t Zweertdanserke. het nummer 24 meegeven. Maar het is wel al een hele hoop bijdragen geworden, waarbij wij al heel grondig gespit hebben in dat zwaarddansverleden. Laatst waren wij in 1439 in Aalst terecht gekomen, waar wij liefst twee uitvoerige teksten vonden. De volgende tekst houdt ons nog vast in Oost-Vlaanderen, maar nu zitten wij in Dendermonde. In de stadsrekening over het jaar 1440 - 41 vinden wij daar volgende tekst:
(RAB - Rekenkamer 38 009 - folio 28 (niet-genummerd!) recto - post 6 )
Wij lezen:
Gheschinet den Wiiken smaendachs na groot vastelavont mids
gaders der guld en(de) den scolemeesters en(de) den danssers
mette zweerde(n)in al xxxi s(chelling) g(roo)t
Voor zover ons bekend wordt het bestaan van deze tekst het eerst vermeld door Alfons L. De Vlaminck in een artikel met de titel Les anciennes Chambres de Rhétorique de Termonde, dat verscheen in de Gedenkschriften van de Oudheidkundige Kring van Dendermonde 2de reeks - deel VIII - uit het jaar 1900. De Vlaminck geeft in hetzelfde artikel een heleboel gegevens over de opvoering van zwaarddansen in Dendermonde. Wij zullen hem dan ook nog regelmatig tegenkomen in onze verdere speurtocht.
Laat ons vooraleer de tekst nader te bekijken eens naar de juiste datering kijken. De rekening vangt aan op 1 juli 1440 om te eindigen op 30 juni 1441. Duidelijk dus, dat het bedoelde zwaarddansoptreden, in de vastenavondtijd, in 1441 plaats vond.
Tot onze spijt is uit de tekst bitter weinig af te leiden. De stad schenkt aan de wijken (die in Dendermonde met karnaval spelen naar voren brachten) en de gilde en de schoolmeesters en aan de zwaarddansers een som van 31 schellingen. Het enig verband, dat wij tussen alle opgenoemden kunnen stellen, is dat zij alle iets deden op de maandag van Karnaval. In welk verband? Op dezelfde plaats? Wij hebben er het raden naar. Interessant voor ons onderzoek is het tijdstip: smaendachs na groot vastelavont, dus de maandag voor vastenavond. Hier nog een vermelding, die het dansgebeuren in zijn waarschijnlijk oorspronkelijke kontekst zet.
Interessant is verder de aanduiding van de zwaarddansers: de danssers mette zweerde(n) Niet alleen is ditmaal duidelijk het woord dans gebruikt, maar ook de zwaarden worden als enig attribuut vermeld (dus niet zoals in de Aalsterse teksten).
De zwaarddansers behoorden blijkbaar niet tot de wijkorganizaties of tot de gilde: zij worden wel degelijk afzonderlijk vermeld. Vermoedelijk kwamen zij wel uit de stad zelf.
In Dendermonde zullen wij nog heel wat vermeldingen van zwaarddansers vinden: een stad (en haar omgeving), die wij dus regelmatig terug zullen zien in onze Speurtocht.
Wij willen er even aan herinneren, dat uit de Aalsterse rekeningen slechts één jaar bekend is met vermeldingen, terwijl wij nochtans met zekerheid weten, dat er zwaarddansers bestonden: wij vinden ze namelijk terug te Dendermonde en te Ninove . . Maar goed, dat is voor later.
Ons kaartje is weer een puntje rijker geworden. Even nog bij het volgende stilstaan: al deze vermeldingen zijn ouder dan eender welke vermelding uit een ander europees land! Wij zullen nog een vijftal jaar moeten wachten vooraleer de oudste (aanvaardt vermeldingen uit Duitsland aan de beurt komen. En plots zitten wij dan ver van huis: in Brunswijk (Braunschweig) en in Eger (nu Cheb in Tsjechoslowakije!). . .
Beweren dat ons landje de wieg is van de reizwaarddans is dan ook een gevaarlijke zaak! Maar ook meer hierover later.
uit kijken
Vanwege het weekblad Knack kwam er een vraag naar enkele goede kleurdiapositieven van de zwaarddans. Een en ander is geregeld geworden. Uitkijken daarom wanneer er iets over de zwaarddans gepubliceerd wordt . . .
uitstap?
Heet van de naald: mogelijk worden wij op of rond 11 juli uitgenodigd naar Luxemburg- Stad voor de 11-juli viering. In openlucht. Zwaarddans en andere dansen. Liefhebbers te vinden? Meer nieuw en preciese datum op de volgende zwaarddansbijeenkomst van 16 februari.
Een van de probleempjes, waarmee wij nog in de knoei zitten is, dat wij met de zwaarddans graag nog een stel. boeken aan de man (en de vrouw) zouden willen brengen. Wij hebben evenwel enkele goede verkopers nodig. Wie bezit er de nodige handelsgaven (en de sjarme) om ons op dit gebied deskundig te helpen?
REDAKTIE: Renaat Van Craenenbroeck
Vleminckveld 29 - 2000 Antwerpen
Tel. (031)33 61 48