1981
wordt het denderende jaar van de nar! Mark Van Orshoven is één vitaliteit en bezorgt ons het éne idee na het andere. Zo zien dit jaar voor het eerst de échte zwaarddansstikkers het licht. Bij gaand een afdruk en één gratie stikker! Stikkert gij met ons mee? Meer dere eksemplaren zijn te bekomen bij Lieve (Tuurke) Van Velt hoven aan de zeer Schappe lijke prijs van 10 (tien) belgische frankskens.
AFFISJES zullen te bekomen zijn vanaf de oefenstonde van 1 maart 1981. Wie graag affisjes heeft, belt best even met Renaat Van Craenen broeck (33 61 48). Alle jaren zijn er affisjes te kort en ook al hebben wij er dit jaar een deel meer laten drukken ... Vanaf februari zullen ook de kaarten voor HET evenement van het jaar te verkrijgen, Wij herinneren eraan, dat het aantal deelnemers aan het BAL VAN DE NAR noodzakelijkerwijze gelimiteerd is. Wees er dus bijtijds bij!!! Wie het niet meer weet: 25 april 1981 te OSSENDRECHT (NL).
o, jee
Verdomme, verdomme nog aan toe! Hebben wij toch nog iemand overgeslagen bij de nieuwelingen. Natuurlijk een muzikant! Een nog wel die er bij was van in de prille morgen! En dat is iets wat ge zeker niet van alle muzikanten kunt zeggen...
Jempi Vermeulen is het die wij vergeten zijn! Vioolspeler. Heeft een weefatelier in de Kromme Elleboogstraat. Legt zich de laatste tijd toe op draailier.
Sorry, Jempt, wij hebben het niet ekspres gedaan. En volgend jaar stellen wij iemand aan om het komen en gaan van de muzikanten in het oog te houden en te boekstaven.
Zijn er misschien nog die wij vergeten zijn? Dat ze zonder te mokken zich bekend maken. Wij zijn bereid schuld te bekennen!
speurtocht (10)
In 't Zweertdanserke nr 14 hebben wij aandacht besteed aan een Brugse tekst uit 1406. De rekeningen van 1406-1407 voor de stad Brugge bevat nu weer geen enkele vermelding. Maar, verheug u, in de rekeningen 1407-08 vinden wij een meer uitgebreide en merkwaardige vermelding:
Lezen wij het even samen door
| Item den xxvjsten dach van sporkele up papen en nonnen vastenavond ghegheven bi beveilne van buerchmeest(er)s den ghezellen van den brouke en den ghezellen van sinte lauwereins spelende met zwerden elken ghezelscepe ty verdrinckene iij s iiij d gro(ot) Som(m)e .iiij lb (Stadsrekening Brugge 1407-08 - folio 99 verso - nr 5) |
De tekst is dermate interessant, omdat wij hier voor het eerst een vermelding krijgen van de plaats van herkomst van de zwaarddansers. De vorige teksten wekken de indruk dat het gaat om poorters van de eigen stad (zie bijvoorbeeld de tekst van 1389, die spreekt van de "sciplieden"). Hier is er plots sprake van twee groepen, die dan nog wel van buiten de stadsomwalling komen. Maar laat ons niet vooruitlopen en de tekst als gebruikelijk ontleden:
xxvjsten dach van sporkele: sporkele duidt op februari (denk aan de oude vlaamse benaming: sprokkelmaand).
up papen en nonnen vastenavond: betekent volgens de Glossaire van Gilliodts-Van Severen: de zondag van quinquagesima (de zevende zondag voor Pasen). Verwijs in zijn Middelnederlandsch Woordenboek geeft eenzelfde interpretatie en vermeldt bij quinquagesima: "deze zondag heet ook papenvastelavont" (p.1298)
bi beveilne van buerchmeest(er)s: wij verwijzen naar onze tekstinterpretatie als hebbende betrekking op een gratifikatie (zie 't Zw 7). Een mening, die in bovenstaande tekst versterkt wordt door de vermelding " te verdrinckene ".
den ghezellen: heeft ons inziens geen specifieke betekenis in dit verband.
van den brouke: Eugeen Verstraete identificeerde deze plaatsnaam met het gehucht het Broek, gelegen te Sinte-Kruis bij Brugge (De Speelman 7942 - nr 21 - p.11). En inderdaad, wanneer wij er het Woordenboek der Toponymie van Karel de Flou bijhalen, dan kunnen wij op p. 799 in deel II lezen:
den Broek: lage meerschen en weiden, ten zuiden van de Damsche Vaart, te Sint-Kruis (Brugge
Wij willen er wel even de aandacht op vestigen, dat dit enkel een veronderstelling kan en mag zijn. Broek is een erg veelvuldig voorkomende plaatsnaam, ook in de Brugse omgeving. Met een relatief grote zekerheid staat evenwel vast, dat de zwaarddansers niet van erg ver zijn gekomen, andere was de plaats wellicht beter bepaald geworden.
sinte lauwereins: in het hoger vermeld artikel identificeerde Eugeen Verstraete dit met Sint-Laureins in Oost-Vlaanderen. De relatief grote afstand (ca 19 km in vogelvlucht) tussen Brugge en dat dorp heeft ons altijd verbaasd en zo zochten wij naar een meer aanvaardbare identifikatie. Die vonden wij ook in het Woordenboek der Toponymie van de Flou (deel XIV p.737). Onder Dudzele bestond In de vijftiende eeuw de Sinte-Lauwereinskapel. Zo spreekt een tekst van 1435 over een goed "... ligghende bi Sinte Lauwereins, in de prochie van Dudzeele.". Geen enkele reden dus om onze zwaarddansers in Oost-Vlaanderen te gaan zoeken. Het ziet er naar uit, dat ze uit de onmiddellijke Brugse omgeving kwamen'
Aan de hand van de kaart van Vander Maelen (1846-1854) hebben wij op het kaartje op volgende bladzijde de beide plaatsen ingetekend op een plannetje van de streek noord van Brugge. Beide plaatsen liggen op minder dan vier kilometer van het stadscentrum, wat ons inziens een grote zekerheid geeft betreffende de juistheid van de situering.
Sint-Laureinskapel bestaat niet meer. De plaats bevindt zich nu op Brugs grondgebied en wel aan liet uiteinde van het industrieterrein. De naam komt niet meer voor op de huidige stafkaarten. Dit is wel het geval voor Broek, een weinig bewoond gebied ten zuiden van Damme.
spelende met zwerden: in 't Zw nr 5 bespraken wij uitgebreid het voorbehoud dat dient gemaakt te worden in verband met een Interpretatie ten gunste van de zwaarddans.
Sluiten wij deze tekstbespreking af met er op te wijzen dat de gebeurtenis plaats had in 1408. De stadsrekening loopt inderdaad weerom van 2 september 1407 tot 2 september 1408.
foto
Er kon geen Zwaarddanserke meer verschijnen of Jan Van Hecke knorde van achter zijn viool: "Muzikanten die pakken niet op papier, zeker?" of iets van die strekking. Waarmee hij dan maar bedoelde, dat er op de voorpagina als maar foto's van dansers verschenen, en weinig of zelfs helemaal geen van muzikanten. Wij hadden kunnen antwoorden, dat dat niet helemaal waar is, en dat Jan zelf reeds, moestasj inkluis, op de eerste bladzijde voorkwam (in nummer 11 om u te dienen), maar wij geven de mensen liever gelijk. En daarom vandaag in 't groot op de voorpagina Jan en Gina, de nieuwelingen-muzikanten. Dat wij de volledige muziek niet konden afbeelden heeft een oorzaak. Niet, dat ze, met hun twaalven of zo, niet allemaal op de foto konden; wel, dat Wis, die zowat als offisiële fotograaf fungeerde, op zeker moment last had met haar filmrolletje, dat blokkeerde. Frank heeft het toestel moeten opengooien, maar de foto's waren onherroepelijk verloren. Wie een goeie foto van de muzikanten heeft...
| REDAKTIE: | Van Craenenbroeck Vleminckveld 29 - 2000 Antwerpen Tel. (031)33 61 48 |